farsça – فارسی – persian

هركجا آب روان سبزه شود

هركجا اشك روان رحمت بود

Nerede akarsu bulunursa orada yeşillik olur

Nerede gözyaşı bulunursa orada rahmet olur

Merhûm Tahir Olgun’un “Mesnevi Dersleri” kitabını karıştırırken, hem manası hem de ilk öğrenip ezberlediğim farsça beyit olması hasebiyle benim için hususi yeri olan bu beyite rastladım. Şârih’in açıklamasıyla; En şiddetli sıcaklarda, yeryüzü kup kuru kesilmişken bile dere kenarlarının yeşilliği, derede akan suyun eser-i feyzidir.Bunun gibi, bir gözün de yaşlar dökmesi, merhamet-i İlahiyye füyûzunu meydana getiriyor, kurumuş bir kalbi şâdâb-ı hayat ediyor.

آخر هر گریه آخر خنده است

مرد آخرین مبارک بنده است

Nihayet her ağlamanın sonu gülmedir

Akıbeti gören mübarek bir kuldur

Dünya tebeddül ve inkılâb âlemidir. Gök gürler, yağmur yağar. Fakat birden bire bulutlar sıyrılır, güneş meydana çıkar. Âfâki olan şu hallerin vukua geldiği nasıl görülüyorsa, enfüste olması da muhal değildir. İnsanın kederi olur, yüreği daralır, gözünden yaşlar dökülür.  Lakin Allah’ın lütfuyla tecelli değişir, celâl-i İlahi, cemâle tebeddül eder. Evvel ağlayan, tecelli tesiriyle gülmeye başlar.

باش چون دولاب نالان چشم تر

تا ز صحن جانت بر رویت حضر

İnleyen dolap gibi gözü yaşlı ol ki

Ruhunun sahasında yeşillikler bitsin

Gözden nedâmet, yahut hasretle dökülecek yaşlar kalbin pasını siler, gönül ayinesini tecelliye ma’kes olabilecek bir hale getirir. O sebeptendir ki peygamberimizden öğrendiğimiz duamızdır; “Ya Rabbi! Ağlamayan gözden, haşyetle müteessir olmayan kalpten sana sığınırız”

Ağlayabilmek saadetini elde etmek için, ağlayanlara merhamet etmemiz gerektiğini şöyle dile getiriyor Rûmî;

 اشک خواهی رحم کن بر اشکبار

…

–Etmeyin Reis Bey! Siz ağlayamazsınız. Ağlayabilseydiniz, anlayabilirdiniz. Rahmet kaldırılmış kalbinizden. Buz çölünde yol alıyorsunuz. Reis Bey, mühürlü kalbinizin açılmasını dilerim…

Anne katilliğiyle suçlanan mahkumun durumu için  “ağlanacak hal” dediğinde Reis Bey’i sarsan ve vicdan muhasebesi yapmasına vesile olan cümleleri söylüyor idam mahkumu.  “gözyaşı ve merhamet” ifadesini Reis Bey’in ve bizlerin hafızasına kazıyor…

Necip Fazıl’ın “Reis Bey” isimli eserinin, Mesut Uçakan imzalı sinemaya uyarlanmış halini buradan izleyebilirsiniz.